Publikovanp BIGZ 1993, Copyright © Borislav Pekić.
O IDEALNOJ RĐAVOJ DRŽAVI
Lešeku Kolakovskom
Aristotel je pisao da onaj ko hoće da razmotri pitanje najbolje države, treba najpre da odredi koji je način života najbolji, jer ako to ostane nepoznato, ne može se znati ni koje je državno uredenje najbolje...
(DNEVNIK, 1968)
Koja je država dobra — ne znam. Ali je sasvim sigurno da nije:
država u kojoj ste najbezbedniji ako ste u zatvoru;
država čija je budućnost večita, a prošlost traje samo koliko i ona;
država u kojoj snaga caruje, a um valja klade; država u kojoj ste prinuđeni drugima da kopate jame da sami u njih ne biste upali;
država u kojoj se jednakost sastoji u bedi, a sloboda u nejednakosti;
država čiji su građani taoci njene vlade; država u kojoj ste srećni ako ste živi; država u kojoj svako zna šta treba da radi, ali ne zna zašto;
država kojoj nije dosta što je podnosite, već zahteva da to činite sa oduševljenjem;
država koja se poziva na nebo kad joj ne ide dobro, a na sebe kad joj pođe bolje;
država u kojoj je sve što se čini neizbežno, a sve što je neizbežno nlkad se ne događa;
država čije se vođe prenose na rukama, a njihova vlast ispod ruke;
država u kojoj su sredstva za proizvodnju u privatnim rukama, ona u kojoj su u državnim rukama, a naročito ona u kojoj sredstva za proizvodnju nisu ni u čijim rukama;
država u kojoj umesto očevine nasleđujete strah; država u kojoj je jedina pouzdana rubrika u novinama — čitulja;
država u kojoj zemlja pripada onima koji na njoj gladuju;
država u kojoj mašine zamenjuju radnike, a radnici mašine;
država čiji vas vojnici uče geografiji suseda;
država u kojoj lakše menjate pol nego prošlost;
država u kojoj je građanin odgovoran za svoje pretke, ali ne odgovara za svoje potomke;
država u kojoj određivanje slobode počinje nje- nim ograničavanjem;
država u kojoj zakoni ne prethode prestupima, već im slede;
država u kojoj je ćutanje najrašireniji oblik javnog mišljenja, a obožavanje najrašireniji vid javnog delovanja;
država u kojoj se vi i onaj koji vas progoni borite za iste ideale, samo je pitanje ko će prvi opaliti;
država u kojoj se ljudi ne sahranjuju samo na grobljima;
država čiju himnu slušate kao sopstveno opelo.
(Književnost, br. 9, 1979)
2 comments:
Tuzno kako se nista nije promenilo od trenutka kada je ovo napisano. Ali, tesko je odrediti da li je tuzno ili bozanstveno sto jedna takva drzava ima jednog takvog, beskrajno genijalnog i neponovljivog, Pekica.
Draga Zlatna Lalo,
Pekić je umeo da vidi i daleko i ono što se oko njega događa, i da uoči glavne karakteristike. Bilo da se radi o vlasti, demokratiji ili korupciji njegova zapažanja su brevijar situacija i karaktera. A naše karakteristike se nisu promenile, situacije su slične ili iste, a ni problemi nisu mnogo drukčiji, ondašnja pitanja su ostala nerešena, a za neka će biti potrebno dugio vreme da se reše.
Srdačan pozdrav.
Post a Comment