Političke sveske LIV deo

Pekićeva Facebook stranica



Službeni glasnik 2012, Copyright © Borislav Pekić
Političke ideje i komentari LIV deo 1956. godina

U Istorijskom delu (kritika političke istorije) biće kritičkoj analizi podvrgnuti društveno-politički sistemi aktuelizirani tokom istorije. U drugom delu istorijskog izlaganja naročita pažnja biće posvećena onim porecima, koji su uprkos idejne i istorijske nedovršenosti u izvesnoj meri manifestovali elemente Aristokratske oligarhije

Kritiku zamišljam kao dvopolnu: raspravljanje nedostataka (a naročito neracionalnosti) jednog oblika istorijskog stanja mora jednovremeno da bude opisivanje prvih kontura doktrine definisane Tezama u prvom delu.

3.
U Teorijskom delu (doktrina Aristokratske oligarhije) najpre će biti raspravljana metafizička i istorijska zasnovanost doktrine, dakle prva grupa Teza. Tek tada, kad ova zasnovanost dobije oblik jedne ideologije, biće raspravljani društveni, socijalni, ekonomski i politički problemi sa stanovišta Aristokratske oligarhije, onim redom kojim se javljaju. (Ovaj deo Prolegomene biće ideološki temelj za politički i taktički program definisan u poslednjem delu studije.)

4.
U Taktičkom delu (teze o političkoj taktici) ideologija Aristokratske oligarhije biće transkribovana u date društvene i istorijske okolnosti, pa će iz teorijske forme biti prevedena u praktičnu. Taktički deo Prolegomene obuhvatiće uglavnom dva kompleksa pitanja: izgradnju političke platforme i taktike na osnovama opštih istorijskih uslova i tu istu izgradnju na osnovama nacionalnih uslova. Poslednje poglavlje Teza o Taktici imaće da se bavi neposrednim političkim problemima, zavisnim od okolnosti mesta i vremena: osvajanjem i organizacijom vlasti.

Predstava Francuske revolucije kao krvnika u crvenom trikou, nije naravno odgovarajuća, ali je istorijska, što znači dramatska. Puritanski crno odelo pariskih advokata i trgovaca, koga otkrivamo ispod krvnikove dolame, razočarava dečji smisao za slike što nam ga je usadila istoriografija.

Ali ako ispod građanskih pantalona pronađemo dronjav vršak sankilotske košulje mi smo iznova očarani: jer istoriji je sve osim osrednjosti dopušteno. Od jedne revolucije koja pognute glave stoji pred kraljem u Loptačnici, od jedne revolucije koja pre liči na kaluđersko hodočašće nego na osvajački pohod, nije se moglo očekivati da će za tri meseca srušiti Bastilleu, a za narednih pet podići na njenom mestu giljotinu.

Ova brzina služi na čast vođama, ali dokazuje da je lakše pronaći novu spravu za ubijanje nego nove zakone. Pa ipak od Francuske revolucije stvarno su ostale samo giljotina i izvestan broj stranica u Thiersovom udžbeniku istorije. Čovek se pita da li bi se danas znalo za Revoluciju da nije bilo Delacroixovih slika?

Saint-Just je hteo da bude dobar Rimljanin, ali je postao dovoljno dobar filistar; petrovgradski radnici su pevali „Marseljezu“ sa jakobinskim tekstom, ali se ona, đavo bi je znao zašto, pretvorila u „Internacionalu“. Isto tako se na volšeban način dogodilo da oni koji su započeli „Internacionalu“ uhvate najzad sebe kako pevaju „Hej Sloveni“!

Ovo međusobno pozajmljivanje iz veka u vek dokazuje da transfer istorije kao iskustva počiva na dramskim elementima skaske, a ne na njenom smislu. Istorija je tako drama koja od premijere do poslednjeg izvođenja pretrpi sve nova i nova skraćenja i sažimanja, sve dotle dok od nje na kraju ostanu nekoliko marševa i krilatica. Pedagoška snaga istorije upravo je u veštom spoju tih tvorevina i onih konačnih ciljeva koji su, sledeći jedan drugog nas kao istorijski slučaj proizveli.

Želi li čovek da istoriju doživi kao dramu, da je primi emocionalno, mora se odreći njenog ispitivanja. Istoriografiju koja želi da podstiče, privlače prijaški pokreti naroda i uzvišene reči izgovorene operetskim gestom. Kad zamišljamo Aleksandrov pohod na istok, nećemo se usuditi da o dizenteriji njegovog veličanstva govorimo kao o najvažnijem istorijskom uslovu pohoda, kao o jednom od najbitnijih istorijskih pojava starog veka. Čini se da gubavci sa Jafe ni ...