Političke ideje i komentari LXIV deo 1959. godina
POLITIČKA PROLEGOMENA
Godina 1959. januar
§1) O narodu i naciji.
Razlikovati ideju naroda od ideje nacije; prva sva u oblasti materije, druga dotiče ponekad i idealna dobra. Nacija je ideja naroda kao sloboda one nužnosti, koja je tim narodom istorijski aktuelizirana. Stoga su nacije slobodne najviše tamo gde su narodi najvećma podvlašćeni (SSSR, Treći Reich, NR Kina).
§2) Idealna nacija.
Idealna nacija je nezavisna od svog naro-da i nezavisnija ukoliko je idealnija. Sa nezavisnošću od naroda čiji je istorijski pojam, usavršuje ona i svoju idealnost. Ova idealnost sa svoje strane izgrađuje nove autonomije. Tako se nacija kao logički sinonim i pojam (istorijski) jednog naroda, u stalnim protivstavovima prema njemu kao svojoj empirijskoj građi, napuštajući materijalnu istoriju uključuje u kosmičku. Postaje instrument našeg saučesništva u opštem toku sveta.
A država kao nacionalna a ne narodna forma postojanja društva, postaje tad sredstvo one slobode, koju je narod – vršeći je – izgubio.
Ustupajući svoju „slobodu“, narod ponovo stiče svoju racionalnost, koju je gubio u borbi za njen istorijski privid.
§3) O istoriji.
Istorija naroda je mitologija činjenica. Istorija nacija je njihova dematerijalizacija.
Istorija jedne nacije je razvijeni momenat njenog racionalnog učešća u svetskoj istoriji. (Ovde se o svetu misli: ontološki.)
Zato se istine obe ove istorije razlikuju, pa se od prvih grade kultovi, a od drugih svetovi. Prve, imajući provizoran karakter i privremenu vrednost, podležu korektivima iskustva; druge su u stepenu svoje akomodiranosti na svetske ciljeve, trajne i neuništive.
Jer istine koje nemaju pristupa u jednu opštiju istinu nisu istine nego privid, a istorije koje nisu funkcionalni deo opštije istorije samo su beznačajne realne legende.
§4) Još o istoriji (nastavak).
Istorija činjenica kao materijalnih događaja = faktografska istorija sveta, prost je privid, opsena, pogodna da jednom narodu pruži sliku njegovog pukog, hronološkog trajanja, ali ne i njegovog dela, njegove istorijske funkcije. Samo kroz ideju o sebi (naciju kao pojam, a ne meterijalnu silu) može narod opisati pravu istoriju svoje vrednosti; samo kroz gubitak pojedinačnih sloboda može delatno postati slobodan, dakle: istorijski.
Podela naroda na: istorijske i neistorijske. Postoje li protivistorijski narodi?
§5) Istorijski, neistorijski i protivistorijski narodi (pokušaj definisanja).
Istorijski narod je onaj čija istorija sledi ili čak prethodi istorijskoj (svetskoj) determinanti, i koji u svom faktografskom razvitku donosi razjedinjene, ali očevidne elemente jednog opšteg, sudbinskog cilja. (Za sada kao istorijske narode vidim Amerikance i Ruse. Možda su to: Englezi, Nemci, Francuzi i Kinezi. Svakako to nisu Česi ili Jugosloveni.)
Neistorijski su realni, ali neracionalni narodi: oni slede neku sporednu istorijsku tendenciju i retko kad i to samo slučajno mogu da činjenicama svoje istorije donesu nešto od opšte svrhe sveta i njegove determinante. (Srbi, Hrvati, Italijani, mnogobrojni crnački narodi, narodi žutih rasa, osim možda Kineza i Japanaca; ovi poslednji ipak ulaze u red neistorijskih naroda; primedba: čini se da su istorijski narodi uglavnom pripadnici bele rase; ovaj zaključak nije embrio neke nove diskriminatorske doktrine.)
Protivistorijski su oni narodi čija je objektivna tendencija, sudeći po činjenicama njihovih istorija, ne samo protivurečna sa opštom svrhom sveta i njenom determinantom, nego je aktivno poriče. Ovakvi narodi su istorijske kobi i njihova prevlast obrazuje one istorijske stranputice, u kojima se kasnije gube čitave epohe ili čitave civilizacije.
(Izrazito protivistorijski narodi su u prošlosti: Persijanci, Španci, Jevreji dok su predstavljali teritorijalnu celinu, itd. Sada su to verovatno Kinezi. Rusi, takođe, pre spadaju u ovu kategoriju nego u onu u koju sam ih bio stavio da pokažem njihov dominantan uticaj na obrazovanje savremene i buduće istorije.
To stoga što je njihov uticaj negativan, što se protivi opštoj determinanti i što bi njihova prevlast skrenula svet na jednu od njegovih povremenih stranputica. ruska prevlast bila bi nesumnjivo najduža i najkobnija istorijska digresija, u kojoj bi propala moderna civilizacija isto onako kao što je rimska propala pod udarcima varvarskih Germana.)
§6) Nusistorijski narod. Jevreji.
Jevreji su tipičan primer naroda–hibrida. Oni su pojedinačno istorijski, jer su više nego ijedan drugi narod pojedinačno sledili ili čak prethodili opštoj determinanti; oni su takođe pojedinačno antiistorijski, jer su se takođe istavljali pred ovu determinantu gurajući svet u njegove istorijske digresije (Hristos – hrišćanstvo). u svakom slučaju Jevreji nisu neistorijski narod, osim možda u svom najranijem periodu nacionalnog integrisanja i svakako u svojoj savremenoj nacionalnoj renesansi (država Izrael).
Jevreji su prema tome nusistorijski narod, aneks istorije, čas istorijski, čas antiistorijski, čas istorijski.
Istorijski = pojedinačno kroz svoje najviše duhove (Spinoza, Bergson, Ajnštajn, itd.)
Antiistorijski = takođe pojedinačno, kroz svoje najviše ne-gativne duhove (Hristos).
Istorijski = kao prinudna nacija (država Izrael).
Stoga ću ih nazvati nusistorijskim narodom, jer su delovali u istoriji više kao pojedinačni izvori nego kao državne celine.
Istorijski = proistorijski. neistorijski = aistorijski. Antiistorijski = kontraistorijski. nusistorijski = mimoistorijski. (Sinonimi.)
§7) Realni i racionalni narodi.
Svi narodi koji su istorijski, moraju time biti i racionalni, jer se njihov proistorizam i sastoji u njihovom pristajanju uz racionalnu determinantu sveta. Ostali su samo realni. Postoje i ništa više. Ništa se u svetu ne bi promenilo da ih nema. (Da nema Srba, svet se ne bi promenio, niti bi bio drukčiji nego što je sada. Ali šta bi se dogodilo da nema Amerikanaca?)
Realni narodi (neistorijski, kontraistorijski) u prvom slučaju su ravnodušni, u drugom negativni, čime hoće da se kaže da njihova realnost, njihovo puko postojanje samo u prvom slučaju ima privremen, anoniman i nepotreban karakter, dok se u drugom njihova realnost približuje prividno istorijskom uzoru.
Antiistorijski narod deluje protivu istorije i njene determinante, pa su delatno realni i nema sumnje da bi svet (jednako kao kod istorijskih) bio drukčiji u njihovom odsustvu. Drukčiji u ovom slučaju znači: bliži svojoj determinanti, kao što u slučaju apstrahovanja nekog istorijskog naroda to znači: dalji od svoje determinante. (Primedba:
Totalno uništenje jednog antiistorijskog naroda koristi opštem kursu istorije; takvo uništenje je racionalno, jer ono ako se ne potpomogne sredstvima ljudske volje, kad-tad samo odlazi. Takvo uništenje je prost dobitak na vremenu. Što se tiče neistorijskih naroda, oni se lako asimiliraju, i postaju štetni kad povremeno postanu antiistorijski, opirući se prevlasti onih naroda koji reprezentuju duh same istorije.)
Što se tiče Jevreja, kao nusistorijski narod, njihov hibridni karakter dolazi do izraza i u ovoj opštijoj podeli na racionalne i realne narode. Da nema Jevreja pojedinačno, svet bi izgledao drukčiji, ali da nema države Izrael, ništa bitno ne bi se u njemu promenilo.
No comments:
Post a Comment